آشنایی با خانه های قدیمی تهران
خانه های قدیمی تهران در گوشه گوشه شهر با معماری اصیل ایرانی هر یک داستانی برای گفتن دارند. یکی از لذت بخشترین کارها بازدید از خانههای قدیمی و تماشای معماری خاص ساختمانها است. تهران پایتخت ایران در روزگاران قدیمی پر از این خانههای با صفا و با معماری خاص بود که امروزه بسیاری از این خانهها هنوز پابرجا هستند. خانه های قدیمی تهران با معماری سنتی و تزیینات خاص کاشیکاری، آینهکاری، گچبری و … به یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری تبدیل شده است. در این مطلب شما را با چند خانه قدیمی تهران آشنا میکنیم، پس با بیو تهران همراه باشید.
معرفی قدیمی ترین خانه های تهران
امروزه بیشتر خانه های قدیمی تهران تبدیل به موزه شدهاند تا شما بتوانید با بازدید از آنها گشتی در تاریخ و معماری ایرانی بزنید. خانه های قدیمی تهران عبارتند از:
13. عمارت مسعودیه تهران
عمارت مسعودیه یکی دیگر از خانه های قدیمی تهران است که زیبایی و شکوه این عمارت بسیار تماشایی است. این عمارت که یکی از خانه های قاجار در تهران است در سال 1250 توسط فرزند ناصرالدین شاه ساخته شده است. این خانه یکی از بزرگترین عمارتهای تهران است که بیش از 10 بنا در آن قرار دارد و مساحتی حدود 4 هزار مترمربع را شامل میشود. ساختمانهای عمارت مسعودیه شامل موارد زیر است:
- عمارت دیوانخانه
- عمارت سردر
- عمارت مشیرالدوله
- سفرهخانه
- حوضخانه
عمارت مسعودیه به عنوان اولین کتابخانه ملی و موزه ملی ایران شناخته میشود و این خانه در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. عمارت مسعودیه امروزه یکی از زیباترین خانه قدیمی تهران بوده که جاذبهی بسیاری تماشایی است.
آدرس و ساعت کاری عمارت مسعودیه
آدرس | تهران، میدان بهارستان، ضلع جنوب غربی خیابان اکباتان (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۸ صبح تا ۴ عصر |
12. عمارت باغ فردوس تهران
یکی دیگر از مشهورترین و قدیمیترین عمارت های تهران، باغ فردوس است. باغ فردوس امروزه به نامهای باغ موزه سینما یا باغ معیری نیز شناخته میشود. این عمارت توسط حسینعلی معیرالممالک یکی از دامادهای فتحعلیشاه در محله باغ فردوس ساخته شده است و به نام باغ فردوس شناخته میشود. طراحی این خانه به سبک چهار باغ ایرانی است و عناصر اصلی مثل چهار محور اصلی، آب، درخت، چهارگوش بودن محیط باغ و کوشک میانی در آن به کار رفته است. طراحی عمارت باغ فردوس به شیوه ایرانی اروپایی است و شما شاهد تزیینات زیبای آینهکاری و گچبری در آن هستید.
در سال 1377 توسط زندهیاد عباس کیارستمی، عزتالله انتظامی و برخی هنرمندان موزهای به نام موزه سینما در خیابان لاله زار تاسیس شد که این موزه در سال 1381 به باغ فردوس انتقال یافت. موزه سینما امروزه دارای 9 تالار مختلف با موضوعات سینمایی است.
آدرس و ساعت کاری عمارت باغ فردوس
آدرس | تهران، خیابان ولیعصر، نرسیده به میدان تجریش، خیابان باغ فردوس (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۱۰ صبح تا ۷ شب |
11. باغ موزه نگارستان تهران
یکی از خانه های تاریخی تهران باغ موزه نگارستان است. این خانه زیبا در زمان قاجار به دستور فتحعلی شاه ساخته شده است. باغ موزه نگارستان که در دورههای مختلف با کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار گرفته، دارای بیش از 43 هزار متر مربع مساحت بوده که امروزه تنها حدود ۱۱ هزار مترمربع از آن باقی مانده است.
مهمترین بنای به جا مانده از باغ موزه نگارستان تهران حوضخانه آن است که امروزه به موزه هنرهای ملی تبدیل شده است. مجموعه ساختمانهای دانشسرا نیز از مهمترین ساختمانهای باغ نگارستان محسوب میشود. این خانه تاریخی تهران دارای تالارها و عمارتهای مختلفی بوده است که شامل موارد زیر است:
- تالار سلام
- تالار قلمدان
- کاخ دلگشا
- چندین حوضخانه
باغ موزه نگارستان شاهد رخدادهای تاریخی همچون زندانیشدن و قتل قائممقام
فراهانی بوده است.
آدرس و ساعت کاری باغ موزه نگارستان
آدرس | تهران، میدان بهارستان، محدوده خیابان صفیعلی شاه و خیابان دانشسرا (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۱۰ صبح تا ۷ شب |
10. خانه مقدم تهران
یکی دیگر از خانه قدیمی تهران، خانه مقدم است که به نام خانهی احتسابالملک نیز شناخته میشود. این خانه تاریخی یکی از عمارتهای مجلل و اعیان نشین بوده که متعلق به خاندان محمدتقی خان احتسابالملک است. این عمارت پس از درگذشت احتسابالملک به فرزند او دکتر محسن مقدم میرسد. ایشان یکی از باستانشناسان دانشگاه تهران بودند که این عمارت را به موزه اسناد و صنایع دستی ایران تبدیل میکند و در نهایت در سال 1351 این عمارت باشکوه را تقدیم دانشگاه تهران میکند.
عمارت مقدم مساحتی حدود 2000 متر مربع دارد و از سه بخش زیر تشکیل میشود:
- حیاط بیرونی
- اندرونی
- قسمت سرایداری
هر بخش شامل:
- ایوان قاجار
- گلخانه
- ساختمان اربابی
- حوض ژاپنی
- دیوار تجدد
- اتاق نشیمن
- اتاق قاجار
خانه مقدم در سال 1379 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه شما میتوانید در یکی از خانه موزه های تهران شاهد مجموعه ارزشمندی از سفالینه، میناکاری، کاشیکاری، پارچه و مسکوکات ایرانی باشید.
آدرس و ساعت کاری خانه مقدم
آدرس | تهران، خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک ۲۵۱ (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۱۰ صبح تا ۵ عصر |
9. خانه موتمن الاطبا تهران
خانه موتمن الاطبا تهران یکی از خانه های قدیمی تهران برای عکاسی است زیرا این مکان لوکیشن فیلمبرداری سریال شهرزاد هم بوده است. این خانه که در دوره قاجار ساخته شده و اولین خانه سه طبقه تهران است. این خانه متعلق به «میرزا زینالعابدین خان دنبلی ضرابی» ملقب به موتمن الاطبا است. او پزشک مخصوص ناصرالدینشاه، اولین فارغالتحصیل دارالفنون و از مشهورترین پزشکان و بزرگترین جراحان قاجار بوده است.
طراحی و تزیینات داخلی این عمارت با توجه به معماری زیبای آجری با پنجرههای بزرگ، شیشههای رنگی و حیاط باصفای آن چشمانداز زیبایی ایجاد کرده است. این عمارت یکی از قدیمی ترین خانه تهران است.
آدرس و ساعت کاری خانه موتمن الاطبا
آدرس | تهران، میدان بهارستان، خیابان پامنار، روبهروی مسجد آیتالله کاشانی، بنبست موتمن الاطبا، پلاک ۱۳ (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۱۰ صبح تا ۶ غروب |
8. عمارت عینالدوله تهران
عمارت عینالدوله یکی از خانه های قدیمی تهران برای بازدید است که در سال 1260 شمسی توسط وکیل مشهور قاجاری عینالدوله ساخته شده است. این عمارت زیبا و دیدنی دارای استخر بزرگ و باغ زیبایی است و در سال 1376 مورد بازسازی قرار گرفته است. این خانه قدیمی یکی از خانه های قدیمی شمال تهران است.
آدرس و ساعت کاری عمارت عینالدوله تهران
آدرس | تهران، پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۸ صبح تا عصر |
7. عمارت تماشاگه زمان تهران
عمارت تماشاگه زمان یکی از عمارت های قدیمی تهران شناخته میشود که متعلق به حسین خداداد است. حسین خداداد را میتوان به عنوان یک صنعتگر، کارآفرین و بازرگان ایرانی شناخت. این بنای تاریخی در سال 1342 توسط حسین خداداد خریداری شد و مورد بازسازی قرار گرفت. در بازسازی این عمارت از هنر معماری اصیل ایرانی استفاده شده است. عمارت تماشاگه زمان مساحتی حدود 700 متر مربع دارد و دارای دو طبقه است. ساختمان آبی رنگ موزه زمان در این عمارت قرار دارد و شما میتوانید شاهد انواع ساعت ایرانی و خارجی آنتیک و دیگر اشیای مربوط به سنجش زمان باشید.
عمارت تماشاگه زمان اولین موزه ساعت ایران به شمار میرود.
آدرس و ساعت کاری عمارت تماشاگه زمان
آدرس | تهران، خیابان ولیعصر، ابتدای خیابان سرلشکر فلاحی (زعفرانیه)، نبش تقاطع پرزین بغدادی، پلاک ۱۲ (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۹ صبح تا ۵ عصر |
6. خانه شقاقی تهران
خانه شقاقی یا همان عمارت کوشک یکی از عمارت های تاریخی تهران است که در مرکز شهر قرار دارد. این عمارت در سال 1310 توسط دکتر حسین شقاقی ساخته شده است. در ساخت این بنا از سبک قاجاری بهره برده شده و در تزیینات آن از گچبری، آجرکاری، نقاشی، آینهکاری، کاشیکاری و گرهچینی استفاده شده است. بازدید برای عموم آزاد نیست و برای دیدن این بنای زیبا باید از اداره میراث فرهنگی مجوز دریافت کنید و یا از تورهای اختصاصی خانه شقاقی تهران استفاده کنید.
آدرس خانه شقاقی: تهران، میدان فردوسی، خیابان کوشک، حد فاصل فردوسی و لالهزار (نمایش روی نقشه)
5. خانه سیمین و جلال
خانه سیمین و جلال یکی دیگر از خانههای قدیمی تهران است که دیدن آن خالی از لطف نیست. این خانه زیبا دارای دو طبقه و مساحتی حدود 420 متر مربع است. معماری این بنا به سبک معماری رایج اوایل دهه 30 شمسی است. این عمارت دارای نمای ساده و «طاق ضربی» بوده که از عناصر اصلی معماری پهلوی دوم محسوب میشود.
خانه سیمین و جلال دارای حیاط زیبا، باغچه بزرگ و سرسبز، درختان چنار، درختان میوه و … است. این عمارت زیبا محل مناسبی برای عکاسی از داخل خانه های قدیمی تهران است. این عمارت یکی از خانه های قدیمی تجریش است.
آدرس و ساعت کاری خانه سیمین و جلال
آدرس | تهران، دزاشیب، خیابان شهید رمضانی، کوچه رهبری، کوچه پسندیده، بنبست ارض، پلاک یک (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ۹ صبح تا ۴ عصر |
4. خانه کاظمی تهران
خانه کاظمی که امروزه به عنوان سرای کاظمی نیز شناخته میشود یکی دیگر از خانه های قدیمی تهران است. این خانه توسط میرزا سید کاظم تفرشی در زمان محمدشاه قاجار ساخته شده است. در معماری خانه کاظمی از معماری قاجاری استفاده شده است. این خانه دارای بخشهای بیرونی، اندرونی، شاهنشین، مطبخ، آبانبار، بادگیر، رختشویخانه و اصطبل بوده اما امروزه فقط بخش شاهنشین آن باقی مانده است.
تزیینات به کار رفته در آن شامل درها و شیشههای رنگی ارسی، گچبری و منبتکاری است. این خانه امروزه تبدیل به موزه شده است که بخشهای مختلفی را شامل میشود.
آدرس و ساعت کاری خانه کاظمی تهران
آدرس | تهران، خیابان ۱۵ خرداد، کوچه ابوالقاسم شیرازی، کوچه امامزاده یحیی، پلاک ۶۶ (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | ۹ صبح تا ۶ عصر (به جز دوشنبهها و ایام تعطیل) |
3. خانه دبیرالملک تهران
خانه دبیرالملک در گذشته متعلق به میرزا محمد حسین خان فراهانی، ملقب به دبیرالملک از رجال زمان ناصرالدین شاه بوده است. این خانه به صورت متقارن ساخته شده است به صورتی که اتاق شاهنشین در مرکز و سایر فضاها در طرفین آن قرار دارد. امروزه این عمارت با نام خانه فراغت دبیرالملک شناخته میشود و دارای بخشهای مختلف سالن اصلی عمارت، اتاق فرار، اتاق تنهایی، اتاق سینما، استودیو، کارگاه و اتاق بازی است.
آدرس و ساعت کاری خانه دبیرالملک تهران
آدرس | تهران، میدان بهارستان، پایینتر از چهارراه سرچشمه، کوچه قوامالحضور، خیابان جاویدی، کوچه فخرالملک (حنیفنژاد) (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | از ساعت ۱۰ صبح تا ۵ عصر (به غیر از شنبهها) |
2. خانه گدار تهران
گدار یکی از معماران فرانسوی و بنیانگذار و رئیس پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران بوده است. او در دور پهلوی به مدت 30 سال در تهران اقامت داشت و امروزه خانه آن یکی از مکانهای دیدنی و تاریخی محسوب میشود. در ساخت این خانه سفید رنگ از معماری پهلوی اول و معماری اروپایی استفاده شده است. شما در نمای خارجی این عمارت شاهد معماری باستانی هستید و نمادهایی از تخت جمشید و پاسارگاد در نمای آن به کار رفته است.
این خانه مدرن شامل طاقهای گرد متعدد است که نشان میدهد در ساخت آن از معماری دوران ساسانی نیز کمک گرفته شده است. این عمارت باشکوه امروزه تبدیل به کافه رستوران شده است.
آدرس خانه گدار: تهران، خیابان انقلاب، خیابان قدس، خیابان پورسینا، نبش بنبست جلالیه، پلاک دو (نمایش روی نقشه)
1. خانه تیمورتاش تهران
خانهی عبدالحسین تیمورتاش اولین وزیر دربار پهلوی نیز جزء خانههای دیدنی تهران محسوب میشود. قدمت این عمارت به دوران دوران ناصرالدین شاه قاجار باز میگردد و در ساخت آن از معماری ایرانی، روسی و هندی استفاده شده است. تزیینات زیبایی که در ساخت آن به کار رفته شامل آیینهکاری، شیشههای رنگی، پنجرههای ارسی و گچبریهای میشود.
طبقه اول این عمارت تاریخی به موزه جنگ تبدیل شده است و در آن شما شاهد انواع سلاحهای سردوگرم و ابزار جنگی از دوره صفوی تا پهلوی هستید. زیر زمین این خانه که در گذشته آبانبار بوده امروزه به عنوان کافهای زیبا به کار میرود.
آدرس و ساعت کاری خانه تیمورتاش
آدرس | تهران، خیابان کارگر جنوبی، خیابان پاستور، دانشگاه جنگ (نمایش روی نقشه) |
ساعت کاری | دوشنبه از ساعت ۱۴ تا ۱۸ و جمعه از ساعت ۹ تا ۱۸ |
جمع بندی
در این مطلب سعی کردیم لیستی از معروفترین خانه های قدیمی تهران را در اختیار شما بگذاریم. به شما پیشنهاد میکنم حتما سری به این خانهها بزنید و از معماری باشکوه آنها لذت ببرید. حتما در بازدید از این خانه حواستان باشد که به این آثار ارزشمند گذشته آسیبی وارد نشود.
سوالات متداول درباره خانه های قدیمی تهران
باغ موزه نگارستان، عمارت مسعودیه، عمارت زمان، خانه موزه مقدم، خانه گدار، خانه تیمورتاش، عمارت باغ فردوس و…
خانه گدار، خانه تیمورتاش، عمارت باغ فردوس، باغ موزه نگارستان، عمارت مسعودیه، عمارت زمان، خانه موزه مقدم، عمارت عین الدوله، عمارت کوشک، خانه دبیرالملک و …
عمارت مسعودیه تهران، باغ موزه نگارستان تهران، خانه مقدم، خانه کاظمی، خانه تیمورتاش تهران
خانه موتمن الاطباء
عمارت مسعودیه، عمارت کوشک یا خانه شقاقی، عمارت تماشاگه زمان؛ موزه زمان، عمارت عینالدوله، عمارت باغ فردوس؛ موزه سینمای ایران